Rus işgal Dönemi(1933-1944)
Bu dönemin başındaki mücadele; Çinliler, Urumçi’de bulunan Beyaz Rus askerleri ve Müslüman Çinliler arasında geçmiştir. Ruslar, çeşitli entrikalar yaparak, duruma hakim olmuşlar, Doğu Türkistan’ın başına kukla bir Çinliyi geçirmişlerdir. Doğu Türkistan hükümeti bu sırada çok zayıftı, askeri hazırlığı yoktu. Yapılan barış teklifini kabulden başka çare göremiyordu. Hoca Niyaz Hacı, zor kullanılarak götürülüp Başkan yardımcılığı koltuğuna oturtuldu. Çinli generalin yardım isteği üzerine Doğu Türkistan’a gelmiş bulunan Rus birlikleri ise bir daha buradan çıkmadılar. Üstelik, gizli ajanlar göndererek yerlerini sağlamlaştırdılar. Türkleri sindirmek için çeşitli işkenceler uygulamaya başladılar. 125 çeşit işkence ve 28 çeşit öldürme usulü geliştirdiler. Bunların bir kaçı:
1. Kadın ve kızların tenasül organlarına elektrik lambaları sokmak ve bunlara cereyan vermek.
2. Başı ve ayakları ayrı ayrı iki vasıtaya bağlanarak, her iki vasıtayı aksi yönlere hareket ettirmek.
3. vücutta bir delik açıp buraya düğümlü bir ip sokarak iki gün beklettikten sonra, yaranın içine ipi testere gibi sürterek işkence yapmak.
4. Askeri eğitimde insanları hedef olarak kullanmak.
5. Maden ocaklarında zehirli gazla öldürtmek. (Altay kahramanı Şerif Han Töre böyle bir ocakta şehit edilmiştir.) Ruslar açtıkları bu kurslarda bu işkence yöntemlerini Çinlilere öğreterek yaygınlaştırmışlardır. Doğu Türkistan’a iyice yerleştikten sonra da tasfiye işlerine girişmişlerdir. Böylece 300 bin kişi tutuklanmış, bunların binlercesi şehit edilmiş. (Hoca Niyaz Hacı da bunların arasındadır.) Rusları böyle davranmaya sevk eden sebep, Doğu Türkistan’daki bağımsızlığın Türkistan’ın kendi idareleri altında bulunan bölgelerde örnek teşkil etmelerinden çekinmeleridir. Bunun için Doğu Türkistan’ı işgal ederek, burada ayaklanmayı bastırmış, halkı sindirmiş ve ilerde yine Çin’e teslim edecek hale getirmiştir. Doğu Türkistan’daki Rus işgali 1944’de kadar sürmüştür.
gokbayrak.com dan alıntıdır
Konu: Rus işgal Dönemi(1933-1944) 
